Prikkels. We hebben er allemaal last van, maar waar de ene persoon er prima mee kan dealen, ervaart de andere een overload. Mét de bijbehorende downtime. Er is simpelweg geen standaard recept om met prikkels om te gaan: we zijn allemaal anders. Waarom jij last hebt van teveel prikkels en hoe je ervoor kunt zorgen dat je rust krijgt, lees je in dit artikel.
Gevoelig voor prikkels
Mensen die gevoelig zijn voor prikkels zijn er in alle soorten en maten. Vooral diegenen die ASS hebben of hoogsensitief zijn, introvert, maar ook mensen die tegen een burn-out aanzitten, ervaren snel een prikkel overload. Je brein zegt ‘error!’, en dat uit zich op verschillende manieren. Sommigen mensen trekken zich terug in stilte, anderen worden boos of verdrietig. Zij worden snel prikkelbaar. Niet leuk voor je omgeving en al helemaal niet voor jezelf!
Prikkels zijn continu om ons heen, maar zijn de afgelopen jaren flink toegenomen. De maatschappij gaat snel-sneller-snelst en dat zorgt voor een continue stroom van geluid, licht, ervaringen en gevoelens. Waar we vroeger een rustiger leventje hadden, lopen we nu constant op een schermpje te kijken. We moeten van alles, en wel nú. Onze woonomgevingen worden steeds drukker; er is letterlijk minder ruimte om af te schakelen. De natuur in op een zonnige dag? Honderden anderen vonden dat ook een héél goed idee. Echt alleen zijn, reflecteren en prikkels verwerken is steeds moeilijker geworden. And so the ratrace continues.
Wat ook niet helpt, is dat we leven in een prestatiemaatschappij. Werken, je huis op orde, een gezin, een druk sociaal leven én sporten is de norm. Wie daar niet aan voldoet is ‘saai’, ‘lui’ en ‘vreemd’. Je zou van minder een burn-out krijgen, zeg!
Dealen met prikkels
Hoe zorg je ervoor dat je niet helemaal gék wordt door al die prikkels? Nou, zo dus:
- Grenzen aangeven
- Leren afschakelen
- Accepteren hoe je bent
Grenzen aangeven
Iedereen die regelmatig prikkelbaar is weet dat mensen over je grenzen zijn gegaan, maar vaak is niet duidelijk wat nou precies de trigger is geweest. Meestal is het een opeenstapeling van emoties en ervaringen die zorgt voor een overload. Het is de kunst om in te grijpen voordat de prikkels je brein compleet overnemen. Leuk, maar hoe dan? Een makkelijke manier om je grenzen te ontdekken is om een emotie dagboek bij te houden. Iedere dag noteer je met een smiley (vrolijk, verdrietig, boos, moe) hoe de dag is verlopen. Noteer ook de reden van je emoties; op die manier krijg je steeds meer inzicht in je triggers.
Bij het aangeven van grenzen hoort onvermijdelijk nee leren zeggen. Best lastig, want we willen en moeten zoveel! Toch is nee zeggen één van de belangrijkste skills die je zou moeten beheersen. Kies welke prikkels je toelaat in je leven, en dreig je kopje onder te gaan? Zeg nee, kies voor me-time en wees niet bang om andere mensen teleur te stellen. Dat jij lekker in je vel zit is het allerbelangrijkst. Dat maakt je een leukere collega, vriendin, partner en moeder.
Leren afschakelen
Ontzettend veel mensen vinden het moeilijk om écht tot rust te komen en te ontspannen. We moeten letterlijk afkicken van alle prikkels om ons heen, en daarnaast speelt ook mee dat we simpelweg teveel willen. We dwingen onszelf om te sporten, ook als we doodmoe zijn. Je huis moet schoon zijn, want je wil niet dat anderen denken dat je een slons bent. Na een lange werkdag uitrusten op de bank? Saai! We willen afspreken met vriendinnen, leuke dingen doen, en op die manier nóg meer prikkels verzamelen. Je voelt dat de overload eraan komt, maar rusten? Ho maar.
Door steeds maar door te blijven gaan, je grenzen op te rekken en niet voldoende te ontspannen, komt er geheid een moment dat alles in zal storten. Wees dat voor: neem rust!
Beter slapen doe je bijvoorbeeld in een koele en donkere kamer, zonder tv en telefoon in de buurt. Het luisteren naar binaural beats kan een goed hulpmiddel zijn om lekker diep te slapen. Fysiek actief zijn helpt ook goed. Je hoeft er echt niet voor naar de sportschool als je dat niet wil! Wandelen, een dansje doen tijdens het koken of vaker de auto laten staan kan ook. Veel kleine bewegingsmomenten op een dag hebben een effectief effect op je mentale gezondheid.
Ben je aan het werk, neem dan ieder uur een mini pauze. Staar 5 minuten uit het raam, snuif wat frisse buitenlucht op of doe wat rekoefeningen. Zet je telefoon op ‘niet storen’ en bouw vaste momenten in voor e-mail en social media. Zonder afleidingen kun je veel beter focussen en productief zijn. Al die meldingen de hele dag leveren alleen maar extra prikkels op!
Me-time is ontzettend belangrijk, juist als je een druk leven of bijvoorbeeld kinderen hebt. Trek je regelmatig terug, al is het maar een half uurtje. Ga in bad, lees een boek, luister een fijne podcast of doe gewoon helemaal niks. Iedereen heeft dit nodig, dus voel je niet schuldig! Boek desnoods een hotelkamer in je eentje als je thuis niet tot rust komt.
Accepteren hoe je bent
Ben jij gevoelig voor teveel prikkels, dan heeft het geen zin om daar tegen te blijven vechten. Het ene brein is nou eenmaal gevoeliger dan het ander. Accepteer het, dan kun je het ook beter loslaten. Richt je leven erop in. Verhuis naar een rustigere omgeving, neem een andere baan of begin voor jezelf, en maak gebruik van oordopjes in drukke omgevingen. Ook handig: dikke gordijnen om je af te sluiten van de buitenwereld, een deurbel die je kunt uitschakelen en een comfortabel interieur met rustige kleuren. Beslis welke overtollige prikkels je kunt schrappen zonder in te leveren op levenskwaliteit. Heb je bijvoorbeeld een dag waar je je in mensenmassa’s bevindt met de bijbehorende licht, geluid en sensorische prikkels, plan dan de dag erna een rustiger dagje.
Sommige prikkels kun je helaas niet vermijden, maar je kunt er wel beter mee leren omgaan. Hou je prikkels in balans, leer je grenzen aangeven, schakel af en accepteer hoe je bent. Dat maakt je leven een stuk makkelijker!
Meer lezen?
Deze artikelen vind je vast en zeker ook handig: